Het Myofasciaal Pijn Syndroom
Het menselijk lichaam bestaat uit meer dan 600 spieren, de spiermassa vormt tussen de 30 en 50% van je totale lichaamsgewicht. Elke spier is voor ongeveer 50% opgebouwd uit bindweefsel. Het bindweefsel verbindt de spieren met elkaar en met de omliggende botten, bloedvaten, organen en zenuwen.
Spieren en het bindweefsel samen worden Myofasciaal Structuren genoemd. Myofasciaal is een samenstelling van het Griekse woord myo-, wat spier betekent en –fasciaal, waarmee het menselijke bindweefsel wordt bedoeld. Deze structuren worden in het dagelijks functioneren behoorlijk op de proef gesteld. Ze vervullen een cruciale rol in jouw lichaam. Een verstoring in dit systeem kan leiden tot het Myofasciaal Pijn Syndroom (MPS).
In dit artikel ondersteunen we jouw huisarts en specialist bij het stellen van de diagnose MPS.
Pagina inhoud
Het Myofasciaal Pijn Syndroom is een aandoening, waarbij acute en chronische pijn en disfunctie in het houdings- en bewegingsapparaat ontstaat. Daarbij kan elke skeletspier van het menselijk lichaam betrokken zijn. De oorzaak van de pijn bij het MPS is het myofasciale triggerpoint (MTrP) en dan met name het uitstralingsgebied van dit Triggerpoint (referred pain). Patiënten wijzen dit uitstralingsgebied aan als pijn-lokatie en niet het bijbehorende triggerpoint. De kans is dus groot dat een niet-gespecialiseerde behandelaar of arts op de verkeerde plek gaat onderzoeken.
We maken een onderscheid tussen Lokale Myofasciale Pijn (LMP) en het Diffuse Myofasciaal Pijn Syndroom (DMPS). Onderstaand figuur geeft de verschillen weer:
De kans dat er sprake is van het Myofasciaal Pijn Syndroom is aanwezig in de volgende situaties:
- De patiënt heeft al een hele zoektocht achter de rug en verschillende therapeuten bezocht zonder het gewenste resultaat; of
- De huisarts of specialist moet, na uitgebreid onderzoek, tot zijn spijt melden dat er niets te vinden is en dat de patiënt er maar mee moet leren leven.
Waarom artsen en specialisten spieren vaak buiten beschouwing laten
Artsen hechten veel waarde aan beeldvormende technieken, zoals Röntgen, MRI of CT. Problemen in spieren of het bindweefsel zijn hiermee echter moeilijk aan te tonen. Myofasciale Triggerpoints hebben een diameter van 0,16 cm2 en zullen zelfs door de meest ervaren radiologen over het hoofd worden gezien.
De medisch specialist die niets vindt zal zijn patiënt tot zijn spijt moeten vertellen dat hij of zij er maar “mee moeten leren leven” of dat het “tussen de oren” zit. Maar is dat ook zo?
Omdat er uit de beschikbare medische beeldvorming nauwelijks informatie valt te halen over spieren en het bindweefsel zullen deze stucturen ook niet worden betrokken in het zogenaamde “klinische redeneerproces” en de “differentiaal diagnostiek”. Deze zijn essentieel voor het stellen van de juiste diagnose.
Als spieren hierbij wel betrokken zouden worden, zullen de volgende diagnosen in een heel ander daglicht komen te staan:
- Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK)
- A specifieke lage rugklachten
- Functionele klachten
- Fybromyalgie
- Spanningsgerelateerde klachten
- Complex Regionaal Pijnsyndroom (CRPS)
2 Miljoen mensen in Nederland hebben Myofasciale pijnen
Geschat wordt dat 2 miljoen Nederlanders pijn-klachten ondervinden met een “myofasciale oorzaak“.
De meeste voorkomende leeftijd waarin myofasciale pijn zich openbaart is tussen het 27ste en 50ste levensjaar.
De diagnose MPS
De basis voor de diagnose MPS is het manuele onderzoek naar triggerpoints in de spieren. Het identificeren van triggerpoints door manuele palpatie is bewezen betrouwbaar onder de geoefende onderzoekers. Het lichamelijk onderzoek is aan de hand van meerdere studies inmiddels gevalideerd, voorheen werd het manuele onderzoek nog in twijfel getrokken.
Het lichamelijke onderzoek en met name de palpatie van spieren is de (enige) manier om MTrPs in het lichaam te ontdekken.
Differentiaal diagnostiek
Het Myofasciaal Pijn Syndroom wordt vaak verward met klachtenbeelden, die onvoldoende verklaard, vaak chronisch en gegeneraliseerd zijn, zoals:
- SOLK, Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten
- A specifieke lage rugklachten
- Functionele klachten
- Somatisatie
- ME/CVS, Chronisch Vermoeidheids Syndroom
- Fybromyalgie
- Hyperventilatie
- Spanningsgerelateerde klachten
- Burn-out
- CRPS, Complex Regionaal Pijnsyndroom
Als bovenstaande diagnosen zijn gesteld loont het juist de moeite te beoordelen welke rol Triggerpoints spelen. Ook bij andere diagnosen kan het waardevol zijn de rol van spieren te onderzoeken.
Onderstaande criteria ondersteunen de huisarts en specialist bij het stellen van de diagnose MPS:
Criteria om te komen tot de diagnose Myofasciaal Pijn Syndroom:
- Regionaal gelokaliseerde diepe en diffuse pijn, niet beperkt tot de dermatoom-gebieden;
- De aanwezigheid van strakke banden, verklevingen en/of triggerpoints in de spier, die uitstralende en herkenbare pijn veroorzaken;
- Een normaal neurologisch beeld;
- Op Röntgen, CT-scan en MRI is geen objectief aanwijsbare pathologie te zien;
- Verminderde bewegingsuitslag (ROM)/stijfheid.
Ter ondersteuning of uitsluiting van de diagnose worden de volgende testen aanbevolen:
- vitaminegehalte, met name serum vitamine A, B12, D en E levels;
- scheikundig bloedprofiel;
- complete blood count (CBC)
- bezinking;
- invloed van Statinegebruik bij hoog cholesterol gehalte;
- schildklierhormoon niveaus (T3–T4 door radio immuun analyse)
Is het Myofasciaal Pijn Syndroom behandelbaar?
Jazeker, het inactiveren van een Actief Triggerpoint heeft veelal een direct, structureel en verbluffend effect op de pijnbeleving en het functioneren van het lichaam.
Het behandelen van het Myofasciaal Pijn Syndroom is een relatief eenvoudige zaak. Er zijn steeds meer therapeuten zijn die zich specialiseren in de myofasciale benadering van pijnklachten en ziektebeelden. Er liggen dus volop kansen om de chronische pijnsituatie waarin veel mensen zitten doeltreffend en structureel aan te pakken.
